چطور وارد دنیای بازاریابی دیجیتال شویم
«بازاریابی دیجیتال حوزه‌ای است که خلاقیت، تحلیل داده و استراتژی را با یکدیگر ترکیب می‌کند.» – پویا اعتمادی (مدرس، کارآفرین و متخصص بازاریابی دیجیتال)
اگر به هر شکلی در فضای آنلاین حضور دارید، تحت تأثیر بازاریابی دیجیتال هستید. این حوزه بخشی جدایی‌ناپذیر از فعالیت‌های روزمره — و حتی دقیقه‌به‌دقیقه — در اینترنت است.
فرقی نمی‌کند در حال تماشای یوتیوب باشید، در شبکه‌های اجتماعی پیمایش کنید یا در وب جست‌وجو کنید؛ بازاریابی دیجیتال همیشه حضور دارد. با دیدن این حضور دائمی، ممکن است از خود بپرسید که چگونه می‌توان وارد دنیای بازاریابی دیجیتال شد.
داشتن حضور مؤثر در فضای آنلاین بدون شک برای هر نوع کسب‌وکاری ضروری است. این همان جایی است که شرکت‌ها با مشتریان خود ارتباط برقرار می‌کنند و برندها جایگاه خود را برای افزایش فروش می‌سازند. در نتیجه، تقاضا برای متخصصان توانمند در بازاریابی دیجیتال رو به افزایش است. در واقع، طبق آمار اداره کار ایالات متحده، اشتغال در سمت مدیران بازاریابی بین سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۳ حدود ۸ درصد رشد خواهد داشت که سریع‌تر از میانگین سایر مشاغل است.
در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با بازاریابی دیجیتال آشنا شوید و بدانید برای موفقیت در این حوزه به چه مهارت‌ها و آموزشی نیاز دارید.
بازاریابی دیجیتال چیست؟
بازاریابی دیجیتال یک صنعت گسترده است که هر نوع بازاریابی در بستر کانال‌ها و پلتفرم‌های دیجیتال را شامل می‌شود. این حوزه موارد زیر را در بر می‌گیرد (اما محدود به آن‌ها نیست):
بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی: پست‌ها، کامنت‌ها و سایر فعالیت‌های ارگانیک برای جلب تعامل مخاطبان در پلتفرم‌هایی مانند فیس‌بوک، اینستاگرام و تیک‌تاک، نوعی از بازاریابی دیجیتال محسوب می‌شوند. همچنین، اقدامات پولی مانند همکاری با اینفلوئنسرها و تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی نیز در این دسته قرار می‌گیرند.
ایمیل مارکتینگ: ارسال پیام‌های هدفمند به مشتریان فعلی یا بالقوه از طریق کمپین‌های قطره‌ای، خبرنامه‌ها و سایر فعالیت‌های ایمیلی یکی از روش‌های رایج بازاریابی دیجیتال است.
بهینه‌سازی موتور جست‌وجو (SEO): بهینه‌سازی محتوای وب‌سایت برای عملکرد بهتر در نتایج موتورهای جست‌وجو (SERP) یکی از وظایف اساسی در بازاریابی دیجیتال است. با بهبود عملکرد صفحات، مرتبط بودن محتوا و رعایت اصول سئو، بازاریابان دیجیتال می‌توانند ترافیک بیشتری را به وب‌سایت هدایت کنند.
بازاریابی محتوایی: تولید محتوای متنی، تصویری و ویدیویی به شما کمک می‌کند تا با مخاطب هدف ارتباط برقرار کرده و پیام‌های مرتبط و ارزشمند ارائه دهید. از این نوع محتوا می‌توان برای آگاه‌سازی، سرگرم‌سازی یا ترغیب مخاطبان استفاده کرد تا آن‌ها را در مسیر قیف بازاریابی هدایت کند.
تلاش‌های بازاریابی دیجیتال امروزه برای موفقیت هر کسب‌وکاری ضروری هستند. مصرف‌کنندگان به سرعت و خدمات شخصی‌سازی‌شده‌ای که برندهای دیجیتال مانند آمازون و نتفلیکس ارائه می‌دهند، عادت کرده‌اند. برای مثال، در نتفلیکس می‌توانید فهرستی از پیشنهادهای محتوایی را بر اساس سوابق تماشای قبلی خود مشاهده کنید، و حالا کاربران انتظار دارند همین سطح از راحتی را در سایر جنبه‌های زندگی‌شان نیز تجربه کنند.
با استفاده از مهارت‌های بازاریابی دیجیتال، می‌توانید کمپین‌های بازاریابی درون‌گرا (Inbound Marketing) راه‌اندازی کنید تا مصرف‌کنندگان بتوانند به‌راحتی محصولات و خدمات مورد نیاز خود را پیدا کنند. همچنین می‌توانید به کسب‌وکارها کمک کنید تا به مخاطبان گسترده‌تری دست یابند، هزینه جذب مشتریان بالقوه را کاهش دهند و وفاداری مشتریان را افزایش دهند.
مهارت‌های کلیدی مورد نیاز در بازاریابی دیجیتال
چه به عنوان یک بازاریاب دیجیتال همه‌فن‌حریف فعالیت کنید یا متخصصی باشید که در یک حوزه خاص از بازاریابی دیجیتال تبحر دارد، در هر صورت باید ترکیبی از مهارت‌های فنی و نرم را در اختیار داشته باشید. نمونه‌هایی از این مهارت‌ها عبارتند از:
مهارت‌های فنی
استراتژی سئو و SEM: درک اینکه بهینه‌سازی موتور جست‌وجو (SEO) و بازاریابی موتور جست‌وجو (SEM) چگونه بر دیده‌شدن برند و اهداف تجاری تأثیر می‌گذارند، بسیار حیاتی است. این مهارت شامل تحقیق کلمات کلیدی، شناخت الگوریتم‌های موتورهای جست‌وجو و تبلیغات پولی می‌شود. برای یادگیری بیشتر درباره این مهارت‌ها می‌توانید به دوره‌های آموزشی سئو و تبلیغات پولی مراجعه کنید.
پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی: تسلط بر استفاده از پلتفرم‌هایی مانند لینکدین، اینستاگرام، ایکس (توییتر سابق)، فیس‌بوک و تیک‌تاک برای انتشار محتوای هدفمند، ایجاد جامعه مخاطبان و مدیریت کمپین‌های تبلیغاتی. برای آشنایی بیشتر، مجموعه‌ای از دوره‌های بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی در دسترس است.
پلتفرم‌های ایمیل مارکتینگ: آشنایی با ابزارهایی مانند Mailchimp، HubSpot یا Salesforce برای ایجاد و بهینه‌سازی کمپین‌های ایمیلی به‌منظور پرورش سرنخ‌ها (Leads) و افزایش تعامل مشتریان. برای یادگیری بیشتر می‌توانید دوره‌های ایمیل مارکتینگ را بررسی کنید.
برنامه‌ریزی رسانه‌ای: توانایی تخصیص بودجه و انتخاب ترکیب مناسب از کانال‌ها و فرمت‌ها برای انتقال پیام‌های بازاریابی و افزایش اثربخشی کمپین‌ها.
فناوری بازاریابی: استفاده از پلتفرم‌هایی مانند سیستم‌های مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)، سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) و ابزارهای خودکارسازی بازاریابی برای ساده‌سازی و شخصی‌سازی فعالیت‌های بازاریابی.
اندازه‌گیری و تحلیل داده‌ها: درک شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI)، پیگیری نتایج و استفاده از ابزارهایی مانند Google Analytics یا پلتفرم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی برای اتخاذ تصمیمات مبتنی بر داده.
«آنچه مبتدیان نیاز دارند: مسیر یادگیری مشخص و ساختارمندی است که دقیقاً نشان دهد باید کدام مهارت‌ها را ابتدا فرا بگیرند و به چه ترتیبی پیش بروند. به‌جای تلاش برای یادگیری همه چیز به‌صورت هم‌زمان، بازاریابان تازه‌کار باید از برنامه آموزشی اثبات‌شده‌ای پیروی کنند که ابتدا دانش پایه را تقویت کرده و سپس به سراغ تکنیک‌های تخصصی‌تر می‌رود. این رویکرد ساختاریافته باعث از بین رفتن سردرگمی و ایجاد پایه‌ای محکم برای تمام دانش‌های بعدی بازاریابی می‌شود.» –پویا اعتمادی
مهارت‌های نرم
تولید محتوا و تبلیغ‌نویسی: ایجاد محتوای جذاب نوشتاری یا تصویری برای پشتیبانی از پیام برند و جلب اعتماد مخاطب. این مهارت شامل نویسندگی، ویرایش، ایده‌پردازی، طراحی گرافیک و انتشار محتوا می‌شود.
استراتژی بازاریابی: طراحی و اجرای کمپین‌هایی که با اهداف کلی کسب‌وکار هماهنگ باشند، با ترکیبی از تفکر خلاق و تحلیلی.
تفکر تحلیلی: تفسیر داده‌ها برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک، بهینه‌سازی عملکرد و شناسایی فرصت‌های جدید.
ارتباط و همکاری: توانایی همکاری مؤثر با تیم‌های چند‌تخصصی و انتقال شفاف ایده‌ها به ذی‌نفعان مختلف.
انعطاف‌پذیری: توانایی سازگاری سریع با تغییرات روندها، فناوری‌ها و رفتارهای مخاطبان در محیط پرشتاب دیجیتال.
در ادامه خواهید دید که چگونه این مهارت‌ها با ستون‌های موفقیت در بازاریابی دیجیتال مرتبط هستند.
مسیرهای آموزشی برای بازاریابان دیجیتال
شما می‌توانید مهارت‌های بازاریابی دیجیتال را از مسیرهای گوناگونی بیاموزید. برخی افراد تحصیل در دانشگاه‌های محلی یا آنلاین را انتخاب می‌کنند و مدرک کاردانی یا کارشناسی در رشته‌هایی مانند بازاریابی، ارتباطات، کسب‌وکار یا حوزه‌های مرتبط دریافت می‌کنند. کسانی که قصد دارند به سمت‌های مدیریتی در بازاریابی مانند مدیر ارشد بازاریابی (CMO) یا مدیر بازاریابی برسند، ممکن است به دنبال مدرک تحصیلات تکمیلی در بازاریابی باشند.
با این حال، دریافت مدرک دانشگاهی تنها یکی از مسیرهای یادگیری بازاریابی دیجیتال است. شما می‌توانید از طریق شرکت در دوره‌های آنلاین، حضور در بوت‌کمپ‌های بازاریابی یا کسب گواهینامه‌های تخصصی مرتبط با صنعت، مهارت‌های خود را توسعه دهید.
برای تصمیم‌گیری درباره اینکه کدام مسیر برای شما مناسب‌تر است، پاسخ خود را به پرسش‌های زیر در نظر بگیرید:
اهداف شغلی شما در حوزه بازاریابی چیست؟ اگر هدف بلندمدت شما رسیدن به سطوح مدیریتی در بازاریابی است، ممکن است در مقطعی به مدرک دانشگاهی نیاز پیدا کنید. آگهی‌های شغلی فعلی و آینده‌ای که تمایل دارید در آن‌ها فعالیت کنید را بررسی کنید و الزامات تحصیلی مورد نیاز کارفرمایان را در برنامه‌ریزی خود لحاظ کنید.
ترجیح می‌دهید رویکرد یادگیری شما ساختارمند باشد یا خودمحور؟ اگر به آموزش ساختارمند با نظارت منظم اساتید نیاز دارید، تحصیل در رشته بازاریابی به‌صورت حضوری یا آنلاین می‌تواند گزینه مناسبی باشد. در مقابل، گواهینامه‌ها و دوره‌های مستقل بازاریابی دیجیتال برای افرادی مناسب هستند که می‌خواهند با سرعت خودشان یاد بگیرند.
می‌خواهید چه مهارت‌های خاصی را بیاموزید؟ به مهارت‌هایی که پیش‌تر اشاره کردیم فکر کنید و ببینید کدام‌یک برایتان جذاب‌تر است. یکی از مزایای شرکت در دوره‌های آنلاین این است که می‌توانید پیش از ورود جدی به این حوزه، آن را به‌عنوان فرصتی برای آزمودن علاقه و تناسب خود با بازاریابی دیجیتال یا شاخه‌های مختلف آن در نظر بگیرید.
کسب تجربه عملی
اگر می‌خواهید بدانید چگونه بدون تجربه وارد دنیای بازاریابی دیجیتال شوید، پاسخ ساده است: فقط شروع کنید. نکته مثبت این حوزه این است که بازاریابی دیجیتال برای هر کسی که به اینترنت دسترسی دارد، قابل دسترس است.
می‌توانید یک صفحه در شبکه‌های اجتماعی یا یک کانال یوتیوب راه‌اندازی کنید، وبلاگ بنویسید یا یک وب‌سایت شخصی ایجاد کنید. با استفاده از ابزارهای مناسب، می‌توانید به‌صورت رایگان یا با هزینه‌ای بسیار کم شروع کنید و مهارت‌های بازاریابی دیجیتال را در موضوعات مورد علاقه‌تان یا برای کسب‌وکار کوچک خود تمرین کنید.
روش‌های دیگر برای کسب تجربه و ساخت یک نمونه‌کار قوی که به شما کمک کند در پروژه‌های بازاریابی دیجیتال پولی فعالیت کنید، شامل موارد زیر است:
کارآموزی: کارآموزی‌های پولی یا برنامه‌های کار-تحصیل (Work-Study) فرصتی عالی برای کسب تجربه عملی در بازاریابی دیجیتال هستند، حتی زمانی که هنوز در حال گذراندن دوره‌های آموزشی خود هستید. این نوع کارآموزی‌ها معمولاً در تیم‌های مدیریت شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوا انجام می‌شوند.
پروژه‌های فریلنسری: مهارت‌های بازاریابی دیجیتال خود را به دوستان و خانواده معرفی کنید. پیشنهاد دهید در ازای دریافت مبلغی و امکان افزودن آن پروژه به نمونه‌کارتان، به آن‌ها در مدیریت شبکه‌های اجتماعی یا وب‌سایتشان کمک کنید. همچنین می‌توانید در پلتفرم‌هایی مانند Fiverr پروفایل بسازید و خدمات خود را به کسب‌وکارهای آنلاین ارائه دهید تا مشتریان جدید جذب کنید.
فعالیت داوطلبانه: از مهارت‌های خود برای کمک به جامعه محلی استفاده کنید. از خیریه‌ها یا سازمان‌های اجتماعی، مانند پناهگاه‌های حیوانات یا انجمن‌های دانش‌آموزی بپرسید که آیا می‌توانید با مهارت‌های بازاریابی دیجیتال خود به اطلاع‌رسانی در مورد فعالیت‌ها یا رویدادهای آن‌ها کمک کنید.
«آنچه مبتدیان نیاز دارند: فرصت‌های ساختارمندی برای ایجاد کمپین‌های واقعی و دستیابی به نتایج ملموس پیش از ورود به اولین شغل خودشان. این یعنی باید پروژه‌های عملی طراحی کنند که مسائل واقعی بازاریابی را حل کند، حتی اگر این پروژه‌ها خودمحور باشند. بازاریابان تازه‌کار باید فرایند کارشان را مستند کنند، نتایج را بسنجند و این تجربیات را در قالب یک نمونه‌کار گردآوری کنند تا توانایی‌هایشان را به کارفرمایان بالقوه نشان دهند. داشتن مطالعات موردی (Case Study) که نتایج واقعی را نشان می‌دهد — حتی اگر مربوط به پروژه‌های شخصی باشد — برتری قابل توجهی نسبت به کسانی ایجاد می‌کند که تنها دانش نظری دارند.» – پویا اعتمادی
فرصت‌های شغلی در بازاریابی دیجیتال
بازاریابی دیجیتال یک صنعت کامل است که با ترکیبی از استعدادها و فناوری‌های گوناگون پشتیبانی می‌شود. این تنوع باعث ایجاد فرصت‌های شغلی فراوانی در این حوزه شده است.
در سازمان‌های کوچک، بازاریابان دیجیتال معمولاً چندین نقش را هم‌زمان بر عهده دارند و مسئول بخش‌های مختلف بازاریابی هستند. اما در سازمان‌های بزرگ‌تر، اعضای تیم معمولاً در حوزه‌های خاصی از بازاریابی تخصص پیدا می‌کنند.
برخی از فرصت‌های شغلی بالقوه در حوزه بازاریابی دیجیتال عبارتند از:
مدیریت بازاریابی: مدیران و سرپرستان بازاریابی، مدیران ارشد بازاریابی (CMO) و سایر رهبران این حوزه وظیفه هدایت تیم‌های بازاریابی و توسعه استراتژی‌هایی را بر عهده دارند که اهداف تجاری سازمان را پشتیبانی می‌کنند.
بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی: بازاریابان شبکه‌های اجتماعی وظیفه برنامه‌ریزی و اجرای کمپین‌های محتوایی را دارند. آن‌ها ممکن است پست‌ها را بنویسند، تصاویر تولید یا تهیه کنند و ویدیوهای مرتبط بسازند.
ایمیل مارکتینگ: متخصصان ایمیل مارکتینگ کمپین‌های ایمیلی قطره‌ای و فروش را طراحی می‌کنند، خبرنامه‌ها را مدیریت می‌کنند و استراتژی‌هایی برای افزایش فهرست ایمیل مشترکین ارائه می‌دهند.
سئو و SEM: تیم‌های سئو و بازاریابی موتور جست‌وجو مسئول تحقیق کلمات کلیدی، تحلیل محتوای فعلی، شناسایی شکاف‌های سئو و اجرای استراتژی‌هایی برای بهبود عملکرد در نتایج موتورهای جست‌وجو (SERP) هستند. آن‌ها همچنین کمپین‌های تبلیغاتی موتور جست‌وجو را مدیریت کرده و استراتژی‌های تبلیغاتی مؤثر طراحی و اجرا می‌کنند.
تحلیل بازاریابی: متخصصان تحلیل داده در بازاریابی وظیفه پایش شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) و ارزیابی اثربخشی کمپین‌های بازاریابی را دارند. آن‌ها ممکن است در زمینه تحقیقات بازار نیز فعالیت کرده و از داده‌ها برای ارائه بینش‌های کاربردی جهت بهبود عملکرد بازاریابی استفاده کنند.
بازاریابی محتوایی: مشاغل این حوزه معمولاً شامل نویسندگی، تولید ویدیو و طراحی گرافیکی هستند. شما می‌توانید به عنوان فریلنسر، تولیدکننده محتوای درون‌سازمانی یا مدیر محتوا فعالیت کنید.
بازاریابی وابسته (Affiliate Marketing): بازاریابان وابسته روابط همکاری با شرکای بازاریابی را مدیریت می‌کنند تا از طریق کانال‌های خود مانند وبلاگ، وب‌سایت یا شبکه‌های اجتماعی، فروش و دامنه برند را گسترش دهند. این شرکا معمولاً در ازای اقداماتی مانند خرید یا ثبت‌نام کاربران، کمیسیون دریافت می‌کنند.
نکاتی برای آغاز یک مسیر موفق در بازاریابی دیجیتال
زمانی که مسیر شغلی خود را در بازاریابی دیجیتال آغاز کردید، با رعایت نکات زیر می‌توانید موفقیت خود را در این حوزه تداوم بخشید:
ارتباطات حرفه‌ای خود را گسترش دهید: همان‌طور که بازاریابی دیجیتال بر پایه برقراری ارتباط با مشتریان استوار است، این حوزه شامل ارتباط گسترده با شرکای تجاری و متخصصان دیگر نیز می‌شود. زمانی را به فعالیت در جامعه بازاریابی دیجیتال اختصاص دهید؛ در رویدادهای محلی و منطقه‌ای مانند کارگاه‌ها و کنفرانس‌ها شرکت کنید و در شبکه‌های اجتماعی به‌صورت فعال با سایر متخصصان این حوزه تعامل داشته باشید.
از روندها و بهترین شیوه‌های بازاریابی دیجیتال به‌روز بمانید: فناوری‌ها و ترندهای بازاریابی دیجیتال با سرعت بالایی در حال تغییر هستند. کسب مدرک بازاریابی یا گذراندن دوره‌های آموزشی آنلاین، شما را با مفاهیم روز آشنا می‌کند، اما برای موفقیت بلندمدت باید همواره نشریات تخصصی این حوزه را مطالعه کنید و فعالیت شرکت‌های نوآور را دنبال کنید تا برای آینده بازاریابی دیجیتال آماده باشید.
از تخصص بازاریابی دیجیتال خود برای ساخت برند شخصی استفاده کنید: از پلتفرم‌هایی مانند لینکدین بهره ببرید تا برند شخصی حرفه‌ای خود را بسازید و نشان دهید چه مهارت‌هایی دارید و چگونه می‌توانید به دیگران در این صنعت کمک کنید.
امروز سفر خود را در دنیای بازاریابی دیجیتال آغاز کنید
بازاریابی دیجیتال فرصت‌های شغلی متنوعی را ارائه می‌دهد. چه فردی خلاق باشید که مشتاق نوشتن محتوای تبلیغاتی برای برندهای محبوب خود است، و چه تحلیل‌گری باشید که به بررسی داده‌ها و اعداد علاقه دارد، جایگاهی برای شما در دنیای بازاریابی دیجیتال وجود دارد.
